โรงเรียนมัธยมมีชัยพัฒนา จ.บุรีรัมย์

ผมขับรถผ่านถนนสายลำปลายมาศ-นางรอง ของจังหวัดบุรีรีมย์ สองข้างทางเป็นทุ่งนามีต้นข้าวกล้าตั้งตารอฝนเขียวแบบไม่ชะอุ่มนัก ไม่นานก็มาถึงพื้นที่สีเขียวข้างทาง มีถุงยางอนามัยยักษ์ตั้งตระหง่าน และผ่านมาเพียงร้อยเมตรเศษก็เป็นโรงเรียนมัธยมมีชัยพัฒนา ผมสะดุดตากับซุ้มประตูทางเข้าอย่างจัง สถาปัตยกรรมที่สวยงามสร้างจากไม้ไผ่ จากนั้นผมได้เข้าไปภายในยิ่งทำให้ประทับใจมากขึ้นเมื่อเห็นอาคารเรียนเป็นไม้ไผ่แทรกตัวในสวนใต้ร่มเงาต้นมะม่วง และในที่สุดก็ได้พบกับคุณครูที่ได้นัดหมายกันไว้ เพื่อคุยรายระเลียดค่ายวิทยาศาสตร์ของโรงเรียน โรงเรียนแห่งนี้ตั้งขึ้นด้วยแนวคิดของดร. มีชัย วีระไวทยะ ผู้ก่อตั้งมูลนิธิมีชัยวีระไวทยะ ซึ่งจัดการเรียนการสอนที่น่าเลื่อมใสยิ่ง นักเรียนคัดเลือกจากชุมชนเป็นเด็กที่มีความยากจน สอนและเรียนรู้โดยเด็กมีส่วนร่วม เด็ก ๆ เรียนฟรีแต่มีเงื่อนไขว่าต้องทำบำเพ็ญประโยชน์ให้กับสังคม โดยเฉพาะชุมชน เด็ก ๆ เป็นกรรมในการคัดเคือกครูผู้มาสอนด้วย เป็นกรรมการร่วมกับชุมชนด้วย เด็ก ๆ มัธยมตอนนี้มี ๖๒ คน ซึ่งบางส่วนก็จบมาจากระดับประถมศึกษาของโรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาด้วย

บน : Geodesic เป็นแบบจำลองของอาคารเอนกประสงค์ที่กำลังก่อสร้าง

โรงเรียนได้สร้างบรรยากาศให้สิ่งแวดล้อมเหมาะสมต่อการเรียนรู้ แวดล้อมด้วยพรรณไม้ นก และสัตว์ตัวน้อย ๆ เป็นจุดเด่นที่สำคัญ ที่สามารถกำหนดกิจกรรมสำรวจธรรมชาติได้อย่างดี เช่น นก แมลง ดูดาว โดยเฉพาะการสำรวจธรรมชาติในป่าหลังโรงเรียน ซึ่งน่าสนใจอย่างยิ่งที่สร้างกระบวนการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ให้เชื่อม โยงกับวิถีชุมชนที่เขาเป็นอยู่ เช่น กิจกรรมเรียนรู้เห็ดกินได้ พืชสมุนไพร นกป่า สัตว์ในแหล่งน้ำ แมลงกินได้ เป็นต้น ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจร่วมกับวิทยากรยังนำมาเป็นสื่อและวัตถุดิบ ในการเรียนการสอนให้กับครูอีกด้วย การศึกษาธรรมชาตินั้นกว้างนัก ขึ้นอยู่เราเลือกหยิบจับและทำให้เข้าใจถึงแก่นแท้แต่ละด้าน ไม่ว่าจะลึกจะตื้น จะกว้างหรือแคบล้วนมีคนเราเข้าไปเกี่ยวข้อง เพราะเราคือส่วนหนึ่งของธรรมชาตินั้น สิ่งสำคัญคือการแบ่งปันและเข้าถึงธรรมชาติให้กันและกัน

นอกจากนั้นยังมีกิจกรรมที่สามารถจัดให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของที่นี นั่นคือ แสงแดด อากาศที่นี่ร้อนมาก เราสามารถฝึกให้เด็กรู้จักการนำพลังงานจากดวงอาทิตย์มาใช้ประโยชน์โดย ผ่านกิจกรรมการเรียนในวิชาฟิสิส์ เคมี นอกจากนี้ยังสามารถให้เด็กทำปุ๋ยชีวภาพ แก็สชีวภาพ และการปรับปรุงดินเพื่อการเกษตร ซึ่งหากเด็กจบออกไปก็สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้กับชุมชนบ้านเกิดได้เลย ดังนั้นจึงไม่ใช่สิ่งที่เหนือบ่ากว่าแรงภายใต้เจตนารมที่ดีและจิตวิญญาณของคร ูผู้ให้ เดินดูพื้นที่กันพอควร ได้เวลาที่ต้องรำลาคุณครูกลับบ้าน และเก็บข้อมูลที่ได้มาคิดโจทย์และกิจกรรมต่อ ขอบคุณครูกฐินที่แนะนำและแลกเปลี่ยนความรู้ ที่สำคัญได้เปิดโอกาสให้พวกเราได้เรียนรู้สิ่งใหม่ ทุกครั้งที่ไปทำกิจกรรมที่ใหม่ พวกเราก็ได้ความรู้ ความคิดใหม่เสมอ นี่คงเป็นผลพวงของการเรียนรู้ที่ไม่รู้จบ.. ขอบคุณอีกครั้ง

โรงเรียนแห่งนี้ไม่เพียงมีกิจกรรมการสอน วิธีการสอนที่น่าสนใจแล้ว ยังมีสถาปัตยกรรมที่มีความโดดเด่น ให้ชุมชนได้เห็นว่าไม้ไผ่ก็มคุณค่าใน ทางการก่อสร้างอีกด้วย และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านสิ่งแวดล้อม การอยู่ร่วมกับสวนโดยไม่ตัดทิ้งทำลาย ต้นไม้ ทำให้ผมได้เห็นถึงความถ่อมตนใน โรงเรียนแห่งนี้ แต่ความถ่อมตนก็แสดงออกถึงความภูมิใจ อย่างเปิดเผย พร้อมให้คนอื่น ๆ ได้สัมผัสความดีนั้น ผมและคณะมาที่นี่ด้วยได้รับเกียรติให้มาสำรวจ ค่ายวิทยาศาสตร์ ร่วมกับคุณครู เพื่อกำหนดกิจกรรมและฐานความรู้ เป็นการเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ให้กับเด็ก ๆ

ภาพซ้าย : บรรยากาศโดยรวม